a… էլեմենտներ
<a>…</a>
Էջում սահմանում է հղումներ։
<a href="www.hayti.am">անցնել հետևյալ կայք</a>
Ատրիբուտներն են՝
href
<a href="www.hayti.am">անցնել հետևյալ կայք</a>
href -սահմանում է կայքի հասցեն։
Ունի հատուկ արժեքներ՝
<a href= "image.png">…</a>
Եթե image.png ֆայլը գտնվում է նույն թղթապանակում ինչ html փաստաթուղթը, ապա կօգտագործվի կարճ ուղին՝ ուղակի գրելով ֆայլի անունը իր ֆորմատով(image.png). եթե այլ վայրում է, ապա պետք է նշվի ամբողջ ուղին(C:Users\User\Documents\image\image.img):
Սեղմելով հղմանը կբացվի նշված նկարը։
mailto:
<a href="mailto:haytilessons@gmail.com">ուղարկել նամակ</a>
mailto: -հղմանը սեղմելիս, կբացվի համակարգչի էլեկտրոնային նամակներ ուղարկելու ծրագիրը, իսկ նշված էլեկտրոնային հասցեն(haytilessons@gmail.com) ավտոմատ կտեղադրվի հասցեի դաշտում։
tell:
<a href="tel:+374XX-xxx-xxx" > Զանգել․․․ </a>
tel: -բացվում է պատուհան, որտեղ պետք է ընտրել զանգ կատարելու միջոցը։ Եթե հղմանը սեղմենք սմարտֆոնների մեջ, ապա կզանգի։
ftp:
<a href="ftp://hayti:admin111@hayti.com/image.png">
ftp: -Հղում ֆայլի վրա, որը գտնվում է ftp սերվեռում։
Օրինակ՝
ftp://user:pass@example.com/image.img – user-ը և pass-ը ftp-ի համար հոսթինգում բացած հաշվի անունն է և գաղտնաբառը։
id-href
<a id="abc12">Երկրորդ գլուխ․․․</a>
<a href="#abc12"> Երկրորդ գլուխ․․․</a>
wikipedia կայքում կան հոդվածի ենթավերնագրերի հղումները․ սեղմելով որևէ հղմանը, բրաուզերը տեղափոխում է ենթավերնագրի սկիզբ։
Նախ պետք է որոշվի տեղափոխվելու վայրը․ <a> էլեմենտի մեջ սահմանվում է id ատրիբուտը (<a id=”abc12”>Երկրորդ գլուխ․․․</a>)։
Նույն փաստաթղթում <a> էլեմենտի մեջ սահմանվում է տեղափոխման հղումը․ href -ի մեջ հասցեն նշվում է # -ով, որից հետո այն բառը, որը նշվել է id ատրիբուտի մեջ(<a href=” #abc12”> Երկրորդ գլուխ․․․</a>):
Այսպիսով, <a> էլեմենտի միջոցով կսահմանենք խարիսխ մեկ վայրից մյուսը տեղափոխվելու համար։
ping
<a href="https://wikipedia.com"
ping="https://analytics.example.com/track">
Անցնել կայք</a>
ping -ատրիբուտն աշխատում է backend ծրագրավորման հետ(php. Java, c# և այլն)։
Երբ օգտվողը սեղմում է հղմանը, բրաուզերը, մինչ տեղափոխելը տվյալ կայք, ուղարկում է POS հարցում այն հասցեին, որը նշված է ping ատրիբուտի մեջ(https://analytics.example.com/track – ին), որով տեղեկացնում է, որ օգտվողը սեղմել է հղմանը։ Այսպիսով կայքը կհավաքի տվյալներ, թե քանի հոգի է սեղմել հղմանը։
ping ատրիբուտը դուրս է եկել օգտագործումից։
download
<a href="html.png" download="nkar">Ներբեռնել նկարը</a>
Նշված ֆայլը ներբեռնելու համար է։ download -ի արժեքը՝ ”nkar” -ը, այն անունն է, որը կունենա ֆայլը ներբեռնվելուց հետո։
rel
<a href="https://hayti.am/about/" rel="author" >Մուտք գործել էջ </a>
rel – սահմանում է, թե ինչ հարաբերություն ունի ընթացիկ վեբ էջ href -ում նշվածի հետ։
rel – ատրիբուտի որոշ արժեքներ օգտագործվում են որոնողական համակարգերի կողմից․ rel –ը տալիս է լրացուցիչ տեղեկություն href -ում նշված հղման մասին։
rel -ի արժեքներն են՝
alternate -հղման էջը փաստաթղթի այլընտրանքային տարբերակ է․ օրինակ նախատեսված է պատճենելու համար, կամ փաստաթղթի թարգմանությունն է, փաստաթղթի PDF տարբերակն է և այլն։
bookmark –նշվում է, որ հղման էջի հասցեն անփոփոխ է։
canonical – օգտագործվում է <header> տեգում․ ցույց է տալիս նախընտրելի հասցեն, որ պետք է ցուցադրվի որոնման արդյունքներում(օրինակ՝ Google)։ Երբ կայքում ունենք տարբեր հասցեներով բայց նույն պարունակությամբ մի քանի էջեր, անհրաժեշտ է դրանցից մեկը հիմնական համարել որոնման արդյունքների համար։
help –հղման էջը աջակցման համար է։
license –հղման էջը հեղինակային իրավունքների մասին է։
next –հղման էջը հաջորդ բաժինն է։
nofollow –որոնողական համակարգերին արգելվում է ինդեկսավորել(ինդեքսը` ցուցանիշը բարձրացնել ) հղման կայքը և տրամադրվող քաշն օգտագործել հղման կայքի ընդհանրական քաշը ավելացնելու համար։ Այսինքն արգելվում է որոնողական համակարգերին որ, տվյալ հղումը ազդեցություն ունենա ИКС և PageRank ցուցանիշների վրա, որոնք օգտագործվում են որոնողական համակարգերի կողմից(ИКС-ը նախատեսված է Yandex-ի համար, իսկ PageRank-ը Google-ի համար), որպեսզի բարձրացնեն տվյալ կայքի մակարդակը(քաշը)։
ИКС և PageRank ցուցանիշները աշխատում են հետևյալ կերպ – որքան շատ է մեր կայքի հղումը տեղադրված նմանատիպ այլ կայքերում և որքան բարձր է նաև այդ կայքերի որակը(այսինքն դրանց ցուցանիշը), այնքան բարձր է մեր կայքի ցուցանիշը, որով որոնողական համակարգում ստանում է բարձր դիրք։
noreferer –օգտվողը գտնվում է մեր կայքում(օրինակ՝ www.example.com). այնտեղ ունենք հղում, որը տեղափոխում է այլ կայք(օրինակ՝ www.2example.com)։ Երբ մեկը սեղմում է հղմանը, այսինքն www.2example.com-ին, տվյալ կայքի տերը կարող է իմանալ, որ իր կայք եբ այցելել հենց մեր կայքից, այսինքն www.example.com-ից։ Երբ մեր կայքում հղմանը սահմանենք rel=noreferrer ատրիբուտը, կարգելենք այդ տվյալների փոխանցումը։
first, last, next, prev, up – նշում է, որ հղումը տեղափոխելու է կայքի առաջին (first), վերջին (last), հաջորդ(next), անցած(prev), կամ գլխավոր էջի վրա(up):
search –հղումը տեղափոխելու է որոնման պատուհան։
tag –Ենթադրենք մեր կայքը հանդիսանում է լրատվական բլոգ, որը բաղկացած է մի քանի կատեգորիաներից՝ Քաղաքականություն, սպորտ, շոուբիզնես և այլն։ Որևէ վեբ էջի մեջ, երբ ցանկանում ենք հղում ավելացնել և եթե տեղափոխվող էջը վերաբերելու է սպորտի կատեգորիային, ապա այդ հղման համար կարող ենք ավելացնել ” rel=”tag” ատրիբուտը: Օրինակ՝ <a rel=“tag” href=“https://example.com/tag/sports”>Sports</a> – հղումը “Sport” կատեգորիայի բաժինն է։
external –նշում է, որ էջը բացվելու է նոր պատուհանի վրա, իսկ հղումը ինդեկսավորվելու է։
Ցանկալի է արժեքներն օգտագործել հղումների վրա որոնողական համակարգերին լրացուցիչ տվյալներ փոխանցելու համար։
target
<a href="https://hayti.am" target= "_blank">Մուտք գործել կայք</a>
Կանխադրված ժամանակ(default/по умолчанию, նախապես սահմանված), հղմանը սեղմելիս փաստաթուղթը բացվում է բրաուզերի նույն էջում։ Այդ պայմանը փոխելու համար սահմանվում է target ատրիբուտը։
Կարող է ընդունել հետևյալ արժեքները՝
_parent –էջը բացում է իր ծնող ֆրեյմի վրա(frame): Ֆրեյմը բրաուզերի նույն էջի վրա դրանից անկախ բացված այլ էջ է, որն ունի իրեն հատուկ պարամետրեր։
ֆրեյմի—անվանումը – էջը բացում է նշված ֆրեյմի վրա։
_top –չեղարկում է բոլոր ֆրեյմները և փաստաթուղթը պատկերում է բրաուզերի ամբողջ էջով։
Ֆրեյմի օգտագործման օրինակ՝
<!DOCTYPE html>
<html lang="hy">
<head>
<meta charset="utf-8" />
</head>
<body>
<a href="code-example-03.html" target="newframe">այցելել</a>
<iframe
src="code-example-02.html"
width="500"
height="500"
align="left"
name="newframe"
>Եթե բրաուզերը չաջակցի iframe էլեմենտը, ապա էկրանին այս տեքստը կպատկերվի։
</iframe>
</body>
</html>
<abbr>…</abbr>
<abbr title="Հայաստանի Հանրապետություն">ՀՀ</abbr>
Օգտագործվում է հապավումների համար։ title ատրիբուտի միջոցով սահմանում ենք հապավման բաց տարբերակը։
<address>…</address>
<address> հեղինակ - ․․․,
<a href="mailto: example@mail.com">կապնվել հեղինակի հետ</a>
</address>
Օգտագործվում է կայքի սեփականատիրոջ կամ հոդվածի հեղինակի կոնտակտային տվյալները նշելու համար՝ հասցեն, հեռախոսի համարը, էլ․ հասցեն, կայքի հղումը և այլն։
<area …>
Գրվում է միայն <map> էլեմենտում որպես դուստր էլեմենտ։ Սահմանում է նկարի ակտիվ տարածքները, որը դառնում է հղում։ Տարածքները տարբերվում են իրենց ձևով և չափերով։ Ընտրված ակտիվ տարածք ունեցող նկարը համարվում է նկարի քարտեզ(карта изображении/map):
Նայենք օրինակին՝
<img decoding="async" src="cars.jpg" usemap="#image-map" />
<map name="image-map">
<area
target="_self"
alt="Ford pickup"
title="Ford pickup"
href="Ford pickup.jpg"
shape="poly"
coords="140,91,258,87,276,112,299,111,304,154,293,183,217,208,196,243,42,210,
46,153"
/>
<area target="_self" alt="atv" title="atv" href="atv.jpg" shape="poly" coords="278,67,343,64,342,119,319,131,297,101,280,103,269,84" />
<area
target="_self"
alt="Subaru"
title="Subaru"
href="Subaru.jpg"
shape="poly"
coords="607,77,663,119,731,149,737,207,705,228,664,225,577,225,559,237,537,
239,512,205,446, 188,437,197,417,185,406,161,410,113,460,65"
/>
<area
target="_self"
alt="Porche"
title="Porche"
href="Porche.jpg"
shape="poly"
coords="303,369,184,358,134,387,73,405,33,446,37,480,232,502,255,509,285,
493,346,481,371,483,383,457,381,424,367,401"
/>
<area
target="_self"
alt="Ford Mustang"
title="Ford Mustang"
href="Ford Mustang.jpg"
shape="poly"
coords="618,485,765,462,767,415,739,393,661,381,607,358,520,363,483,387,
459,394,465,463,583,491"
/>
</map>
<img decoding="async" src="cars.jpg" usemap= "#image-map">
usemap
usemap ատրիբուտի միջոցով նկարը կցվում է քարտեզին։ Որպես արժեք #-ից հետո գրված է քարտեզի անունը՝ image-map։
<map name= "image-map">
Սահմանում է նկարի համար քարտեզ․ քարտեզում <area>-ի միջոցով նշվում է նկարի ակտիվ տարածքները։
target
<area
target="_self"
alt="Ford pickup"
title="Ford pickup"
href="Ford pickup.jpg"
shape="poly"
coords="140,91,258,87,276,112,299,111,304,154,293,183,217,208,196,243,42,210,46,153"
/>
target -ի միջոցով href- ի(հղման) ֆայլը կպատկերվի նույն էջի վրա։
alt
<area
target="self"
alt="Ford pickup"
title="Ford pickup"
href="Ford pickup.jpg"
shape="poly"
coords="140,91,258,87,276,112,299,111,304,154,293,183,217,208,196,243,42,210,46,153"
/>
alt ատրիբուտն անհրաժեշտ է նկարի փոխարեն իր արժեքը ցուցադրելու համար, երբ նկարը չի պատկերվում(օրինակ նկարի հասցեն սխալ է գրված)։
<area
target="_self"
alt="Ford pickup"
title="Ford pickup"
href="Ford pickup.jpg"
shape="poly"
coords="140,91,258,87,276,112,299,111,304,154,293,183,217,208,196,243,42,210,46,153"
/>
երբ մկնիկը նկարի ակտիվ տարածքի վրա է, հայտնվում է փոքր պատուհան և պատկերվում title ատրիբուտի արժեքը։
<area
target="_self"
alt="Ford pickup"
title="Ford pickup"
href="Ford pickup.jpg"
shape="poly"
coords="140,91,258,87,276,112,299,111,304,154,293,183,217,208,196,243,42,210,46,153"
/>
href-ը նկարի հասցեն է։
shape
<area
target="_self"
alt="Ford pickup"
title="Ford pickup"
href="Ford pickup.jpg"
shape="poly"
coords="140,91,258,87,276,112,299,111,304,154,293,183,217,208,196,243,42,210,46,153"
/>
shape ատրիբուտի միջոցով սահմանում ենք երկրաչափական պատկերի ձևը՝ նկարի կորդինատները նշելու համար։ Պարտադիր սահմանվում է coord ատրիբուտի հետ միասին։
shape -ի արժեքներն են՝
rect – սահմանում է ուղղանկյան տարածք․ ունի կորդինատային 4 կետ։
x1, y1 -ով նշվում է ուղղանկյան սկիզբը։
x2, y2 -ով նշվում է ուղղանկյան վերջը։
circle – սահմանում է շրջանակի տարածք․ ունի կորդինատային 3 կետ։
x, y -ի միջոցով սահմանվում է կենտրոնը, իսկ r -ով՝ ռադիուսը։
poly –ունի կորդինատային շատ կետեր․ հնարավոր է ստանալ ցանկացած պատկեր։
Օրինակում 5 ավտոմեքենաների պատկերը ստանալու համար օգտագործվել է poly տարբերակը։
coord
<area
target="_self"
alt="Ford pickup"
title="Ford pickup"
href="Ford pickup.jpg"
shape="poly"
coords="140,91,258,87,276,112,299,111,304,154,293,183,217,208,196,243,42,210,46,153"
/>
coords ատրիբուտի մեջ կան կորդինատային շատ կետեր, որով հնարավոր է դարձել միայն ավտոմեքենաները վերցնել որպես հղման ակտիվ տարածք։
Հետևյալ կայքը կօգնի հեշտ սահմանել կորդինատային կետեր poly տարբերակով՝
<article>…</article>
Էջում առանձին հոդված սահմանելու համար է, որը ներառում է վերնագիրը, հոդվածը, հեղինակը, ամսաթիվը և այլն։
<article>
<h1>Հոդվածներ</h1>
<article>
<h1>HTML-ի մասին</h1>
<p>
Html "HyperText Markup Language"-ը ստեղծվել է 1993 թվականին Թիմ Բերներս
Լիի կողմից․․․
</p>
<address>Հոդվածի հեղինակն է Hayti-ին ։)</address>
<time>2000-05-16</time>
</article>
<article>
<h1>CSS-ի մասին</h1>
<p>
Css "Cascading Style Sheets"-ը ստեղծվել է 1996 թվականին Հոկոն Վիում Լիի
կողմից․․․
</p>
<address>Հոդվածի հեղինակն է Hayti-ին ։)</address>
<time>2000-08-21</time>
</article>
</article>
<aside>…</aside>
Սահմանում է հատված, որը հիմնական հոդվածի մաս չէ(առանց դրա հոդվածի իմաստը չի փոխվի)։ Կարող է պարունակել օգնող մեկնաբանություն հիմնական հոդվածի որևէ բառի, կամ նախադասության վերաբերյալ, պարունակի գովազդ, որը համապատասխանում է հոդվածին և այլն։
<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<meta charset="utf-8" />
<title>Hayti</title>
<style>
aside {
width: 10%;
padding-left: 0.5rem;
margin-left: 0.5rem;
margin-right: 800px;
margin-top: -100px;
float: right;
box-shadow: inset 5px 0 5px -5px #29627e;
font-style: italic;
color: #29627e;
}
aside > p {
margin: 0.5rem;
}
p {
font-family: "Fira Sans", sans serif;
}
</style>
</head>
<body>
<article>
<h1>Հոդվածներ</h1>
<article>
<h1>HTML-ի մասին</h1>
<p>Html-ը ստեղծվել է 1993 թվականին Թիմ Բերներս Լիի կողմից․․․</p>
<aside>
<p>HTML-ը հապավում է, որը նշանակում է "HyperText Markup Language"</p>
<p></p>
</aside>
<address>Հոդվածի հեղինակն է Hayti-ին ։</address>
<time>2050-05-16</time>
</article>
</article>
</body>
</html>
<audio>…</audio>
Սահմանում է audio ֆայլ։ Որոշ բրաուզերներ չեն աջակցում audio ֆայլերի որոշ ֆորմատներ։ <source> էլեմենտի միջոցով կսահմանվի audio ֆայլը մի քանի ֆորմատներով։ Բրաուզերը կաշխատացնի այն, որն առաջինը կհամապատասխանի իր համար։
<audio> էլեմենտի ներսում գտնվող տեքստը կպատկերվի, երբ բրաուզերը չկարողանա բացել ֆորմատներից գոնե մեկը։
<audio autoplay src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.mp3">
Բրաուզեռը չկարողացավ աշխատացնել այս ֆայլը
</audio>
autoplay
autoplay – աուդիո ֆայլն ավտոմատ կնվագարկվի, երբ այն մի փոքր ներբեռնվի սերվերից։
<audio autoplay>
<audio autoplay= "autoplay">
<audio autoplay= "">
controls
<audio autoplay controls src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.mp3">
Բրաուզեռը չկարողացավ աշխատացնել այս ֆայլը
</audio>
controls– աուդիոյի համար պատկերում է դրա համար նախատեսված ինտերֆեյսը՝ նվագարկելու-անջատելու, կանգառի, աուդիոյի րոպեները փոխելու և այլ կոճակներ։
loop
<audio autoplay controls loop src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.mp3">
Բրաուզեռը չկարողացավ աշխատացնել այս ֆայլը
</audio>
loop– աուդիոն ավարտելուն պես նորից պետք է նվագարկել։
preload
<audio
autoplay
controls
loop
preload="auto"
src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.mp3"
>
Բրաուզեռը չկարողացավ աշխատացնել այս ֆայլը
</audio>
preload – սահմանում է բրաուզերի գործողությունը, եթե նշված չէ autoplay ատրիբուտը։
Ունի մի քանի հատուկ բառեր՝
auto – բրաուզերը ընդհանուր էջը ներբեռնելուց հետո պետք է ներբեռնի նաև audio ֆայլը։
none – audio ֆայլը ներբեռնում է այն ժամանակ, երբ մեկը սեղմում է նվագարկելու կոճակը։
metadata –նախապես ներբեռնում է միայն աուդիո ֆայլի մասին տվյալները(օրինակ՝ քանի րոպե է այն)։
autoplay ատրիբուտն ունի առաջնահերթություն preload -ի վրա․եթե երկու ատրիբուտներն էլ սահմանված են, ապա կաշխատի միայն autoplay ատրիբուտը։
src
<audio
autoplay
controls
loop
preload="auto"
src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.mp3"
>
Բրաուզեռը չկարողացավ աշխատացնել այս ֆայլը
</audio>
src – սահմանում է աուդիո ֆայլի վայրը ։
Աուդիո ֆայլը տարբեր ֆորմատներով սահմանելու համար src – ի փոխարեն կօգտագործվի <source> էլեմենտը։
crossorigin
<audio controls>
<source src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.mp3" type="audio/mpeg" />
<source src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.ogg" type="audio/ogg" />
Բրաուզեռը չկարողացավ աշխատացնել այս ֆայլը
</audio>
<audio
autoplay
controls
loop
crossorigin="anonymous"
preload="auto"
src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.mp3"
>
Բրաուզեռը չկարողացավ աշխատացնել այս ֆայլը
</audio>
anonymous / use-credentials –CORS -ը(Cross-origin resource sharing կամ совместное использование ресурсов между разными источниками կամ ռեսուրսների համատեղ օգտագործում տարբեր աղբյուրների միջև) թույլ է տալիս օգտագործել այլ սերվերում տեղադրված ռեսուրսները։
Օրինակ՝ www.mysite.com կայքը ցանկանում է օգտագործել www.othersite.com-ի սերվերում տեղադրված որևէ ռեսուրս։ Որպեսզի առաջին կայքում հնարավոր դառնա օգտագործել երկրորդ կայքին պատկանող որևէ ռեսուրս, օրինակ որևէ աուդիո ֆայլ, առաջին կայքից բրաուզերը պետք է ուղարկի երկրորդ կայքի սերվերին ոչ թե սովորական, այլ CORS հարցում, որովհետեև ռեսուրսը այլ սերվերում է։ Բրաուզերն ուղարկում է CORS հարցում, եթե սահմանված է crossorigin ատրիբուտը։
crossorigin = ”anonymous” ատրիբուտը բրաուզերի համար կնշանակի, որ պետք է ուղարկել CORS հարցում, բայց հարցումն ուղարկել առանց որևէ Cookie տվյալի(Session -ի և Cookie -ի մասին տես «Բրաուզեր-սերվեր հաղորդակարգ» -ի «http պատասխան» բաժնում)։
Եթե ռեսուրսի վրա դրված են սահմանափակումներ, (օրինակ ռեսուրսը կարող է օգտագործել միայն այսինչ դոմեյնով կայքը կամ նրանում գրանցված հաճախորդները) և պահանջվում է, որ սերվերին փոխանցվի հաճախորդի ՝ Cookie-ում պահպանված մուտքագրման տվյալները, կամ կայքի դոմեյնը, ապա պետք է սահմանվի crossorigin=“use-credentials” – ը, որը կնշանակի բրաուզերի համար՝ անհրաժեշտ է ուղարկել CORS հարցում Cookie-ի և կայքի դոմեյնի հետ միասին, որով երկրորդ կայքում կհաստատվի՝ այո, հաճախորդը գրանցված է առաջին կայքում և թույլատրվում է աուդիո ֆայլն ուղարկել հաճախորդի բրաուզերին։
muted
<audio
autoplay
controls
loop
muted
crossorigin="anonymous"
preload="auto"
src="Lyudvig-van-Bethoven-Moonlight-Sonata.mp3"
>
Բրաուզեռը չկարողացավ աշխատացնել այս ֆայլը
</audio>
muted – սահմանում է, որ ձայնը պետք է անջատվի։
Armenian 
Russian